Waar mijn democratische hart een vreugdesprongetje maakte, was het heuglijke nieuws dat de Tweede Kamer besloten heeft de opleidingscommissies in het hoger onderwijs per 1 september ’16 instemmingsbevoegdheid te geven over bepaalde onderdelen van het onderwijs- en examenreglement (OER). Deze hogeschoolkrant meldde dit een paar weken geleden al en liet onze onderwijsjurist Wim Snippe daarbij het volgende verklaren: “Het ‘spel’ moet anders worden gespeeld; een stuk serieuzer. Dat zullen de oc’s moeten leren en op hun beurt moeten de directeuren daarmee om leren gaan. Ik ben benieuwd hoe zich dat de komende tijd zal ontwikkelen.”
Wat mij betreft moeten deze verkiezingen en vernieuwde oc’s zo snel mogelijk worden uitgeschreven en aangesteld. Laat de Raad van Windesheim – die ik eerder als optie voor een betere vorm van democratisch handelen had aangereikt – maar even zijn voor wat het is. Daarvoor in de plaats gaan we nu eerst onze opleidingscommissies versterken en directe verkiezingen instellen, zodat de echte democratie steeds dichter bij komt.
Windesheim heeft een goed functionerende medezeggenschap, maar dat is niet hetzelfde als democratie. Wanneer het cvb – dat weliswaar niet direct door ons als medewerkers en studenten is gekozen – feitelijk alle beslissingsbevoegdheid heeft en de cmr alleen mag meedenken, dan is dat niet echt democratisch handelen.
Toch ben ik ook geen fan van een bindend referendum, zoals Geert Wilders die graag wil invoeren. Op basis van het onderzoeksrapport ‘Echte Democratie’, dat op initiatief van zijn partij is opgesteld, zou dit tot een waarlijk democratisch volksfeest kunnen leiden. Stel dat wij hier op Windesheim een dergelijke representatieve democratie zouden hebben en uitdragen, dan zouden referenda, aldus Wilders, de kloof tussen elite (het cvb) en volk (medewerkers en studenten) sterk doen verkleinen.
Het is niet zijn aller slechtste en meest verwerpelijke politieke gedachte. Dit verleidelijke idee past echter niet in ons subtiele politieke spel van het afwegen van machtsbelangen en vandaaruit beslissingen nemen. Deze vorm van directe democratie komt vooral tegemoet aan het buikgevoel en het zogenaamde ‘gesundes Volksempfinden’. Zij slaat niet de weg in van de dialoog en rationeel overleg tussen gelijkwaardige partners.
Herman Verveld
is docent sociale wetenschappen aan de calo
